Temat ochrony sygnalistów zyskuje na znaczeniu w polskim systemie prawnym za sprawą unijnej dyrektywy 2019/1937, zwanej potocznie „Dyrektywą o sygnalistach”. Nowe przepisy zobowiązują wielu pracodawców do wdrożenia wewnętrznych procedur umożliwiających anonimowe zgłaszanie nieprawidłowości. Czym właściwie jest ochrona sygnalistów i dlaczego nie warto jej ignorować?

Kim jest sygnalista?

Sygnalistą może być każda osoba, która w kontekście zawodowym (pracownik, były pracownik, zleceniobiorca, stażysta, kandydat do pracy) ujawnia informacje o nieprawidłowościach, naruszeniach prawa lub nadużyciach w firmie czy instytucji. Kluczowe jest to, że zgłoszenie musi dotyczyć interesu publicznego, nie prywatnych spraw sygnalisty.

Ochrona sygnalistów – co obejmuje?

Przepisy wprowadzają obowiązek stworzenia bezpiecznego kanału zgłoszeń oraz zapewnienia sygnaliście ochrony przed działaniami odwetowymi. Oznacza to m.in.:

  • zakaz zwolnienia lub obniżenia wynagrodzenia za dokonanie zgłoszenia,

  • zakaz mobbingu, dyskryminacji i działań odwetowych,

  • obowiązek zachowania poufności tożsamości sygnalisty.

Kto musi wdrożyć system ochrony sygnalistów?

Obowiązek dotyczy:

  • firm prywatnych zatrudniających co najmniej 50 pracowników,

  • jednostek sektora publicznego (z wyjątkami),

  • niektórych branż bez względu na liczbę zatrudnionych (np. sektor finansowy).

Przedsiębiorcy mają obowiązek wdrożyć wewnętrzny regulamin zgłaszania nieprawidłowości oraz uruchomić kanał zgłoszeń (np. elektroniczny formularz, skrzynkę kontaktową, infolinię).

Jak przygotować firmę na ochronę sygnalistów?

1. Audyt procesów
Warto rozpocząć od przeglądu wewnętrznych procedur oraz obszarów, w których może dochodzić do naruszeń.

2. Wybór odpowiedniego kanału zgłoszeń
System powinien być bezpieczny, łatwy w obsłudze i gwarantować poufność. Najczęściej stosowane są platformy elektroniczne.

3. Opracowanie regulaminu
Regulamin zgłoszeń powinien określać m.in. kto przyjmuje zgłoszenia, w jakim terminie udziela odpowiedzi oraz jakie działania zostaną podjęte po weryfikacji informacji.

4. Szkolenia i komunikacja wewnętrzna
Pracownicy muszą wiedzieć, że zgłaszanie nieprawidłowości nie niesie ze sobą ryzyka, a wręcz przeciwnie – jest zgodne z interesem organizacji.

Dlaczego warto wdrożyć system ochrony sygnalistów?

  • Minimalizacja ryzyka prawnego – brak odpowiednich procedur może skutkować sankcjami administracyjnymi i utratą reputacji.

  • Budowanie zaufania – jawne i transparentne zasady zgłaszania nieprawidłowości wzmacniają kulturę organizacyjną.

  • Wczesne wykrywanie nadużyć – dostęp do informacji na wczesnym etapie pozwala zareagować, zanim sytuacja wymknie się spod kontroli.

Podsumowanie

Ochrona sygnalistów to nie tylko wymóg prawny, ale też istotny element nowoczesnego zarządzania organizacją. Wdrożenie bezpiecznego systemu zgłaszania nieprawidłowości pozwala budować kulturę etyczną, ogranicza ryzyko reputacyjne i wzmacnia odpowiedzialność społeczną firmy. W obliczu zbliżających się obowiązków ustawowych, warto przygotować się na te zmiany już dziś – z korzyścią zarówno dla pracowników, jak i samej organizacji.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *